Het is een enorm cliché, maar het is wel een feit dat we op dit moment in een overgangsfase zitten naar een digitale netwerksamenleving. We spreken ook wel van digitale transformatie of beter gezegd, transformatie in een digitale wereld. Let wel, we hebben het hier niet over het digitaliseren en automatiseren van bestaande processen, we hebben het over fundamentele veranderingen ten gevolge van digitale technologie.

Helemaal anders organiseren
Misschien kunnen we door de inzet van digitale technologie het wel helemaal anders organiseren. Wordt de noodzaak van behandeling geïdentificeerd door een sensor, wordt er op de achtergrond automatisch een risico-analyse gemaakt en wordt afhankelijk van de analyseresultaten een advies gegeven aan de cliënt, automatisch medicijnen thuisgestuurd of automatisch een afspraak ingepland met een zorgverlener.

Het is slechts een voorbeeld van hoe de toekomst van zorg eruit zou kunnen zien om de uitdagingen van vandaag en morgen aan te pakken. Maar het is eenvoudiger gezegd dan gedaan. Lange tijd hebben we gedacht dat als we maar met technologische oplossingen het allemaal wel goed komt. Het zou vanzelf leiden tot minder kosten maken, minder werkdruk en meer tijd voor de cliënt. De praktijk blijkt anders. Het vraagt veel van alle betrokkenen in de cliëntreis om te komen van idee tot uitvoering. Technologie is daarbij meestal niet de grootste uitdaging, het gaat vooral om de samenwerking tussen alle betrokkenen. Van cliënt tot zorgverlener en bestuurder.

Wat is een digitale leider?
De vraag is dan natuurlijk wat we verstaan onder een digitale leider in de zorg. En dat is niet alleen de formele leider of de manager, dat kan in principe iedereen zijn die betrokken is bij de cliëntreis. De digitale leider is zich bewust van de mogelijkheden van digitale technologie, heeft een visie hoe digitale middelen in te zetten in de zorg, handelt daarnaar binnen zijn eigen invloedssfeer en inspireert en faciliteert zijn omgeving om mee te werken aan de noodzakelijke transformatie van de zorg. Belangrijk daarbij is dat digitale leider ook de vaardigheden bezit om zelf te laten zien hoe om te gaan met digitale middelen.

Speciaal voor de formele leiders en managers in de zorg hebben we een zelftest ontwikkeld om te kijken of je een digitale leider bent. Daarbij onderscheiden we de analoge specialist, de digitale specialist, de analoge leider en de digitale leider. Afhankelijk van de uitkomst van de zelftest stimuleren we je om stappen te zetten op het gebied van digitale vaardigheden en/of digitaal leiderschap! Ook kun je je score vergelijken met die van andere managers in jouw sector.

Doe de zelftest digitale vaardigheden voor managers.
De vragenlijst werd in concept opgezet door Utrechtzorg (met een financiering van Zilveren Kruis) en getoetst bij tientallen zorgmanagers, directeuren en bestuurders uit de zorg.

Auteur: Marco Derksen is digitaal strateeg bij Upstream en kerndocent van de leergang Leiderschap bij Digitale Transformaties aan de AOG School of Management.
Deze tekst is eerder verschenen als deel van het artikel ‘Wat voor type digitale leider ben jij?’ door Suzanne Verheijden in ICT&Health magazine, nr. 6, 2019