Of laten we voortaan maar zelfscan zeggen want er is een klein allergietje ontstaan op het woord zelftest. 😁Met dank aan een denktank met vertegenwoordigers van drie VG-zorgorganisaties en een brede klankbordgroep daaromheen is het zover: hij is klaar en staat online. En het goede nieuws is: hij heeft een stuk minder items dan de vorige variant uit 2018. Bekijk de nieuwe zelfscan hier!

Tinka Mutsaers van Lunet, adviseur informatiemanagement en betrokken bij hun interne project Digitale Vaardigheden, was een van de leden van de denktank en vertelt over de aanpak. 

Waar zitten in de VG de grootste uitdagingen?
Tinka geeft aan dat die met name te maken hebben met aandacht en tijd. De tijd nemen, voelen en krijgen om uit te zoeken hoe het werkt en dat met aandacht doen omdat je het belangrijk en leuk vindt. ‘Er wordt veel gevraagd van medewerkers dus de aandacht moet verdeeld worden over meerdere dingen en dan gaat cliëntenzorg bij hen altijd voor. Niet iedere medewerker wordt ook even blij van digitalisering.’ Uit eerder landelijk onderzoek blijkt dat medewerkers met name moeite hebben met de eigen applicaties zoals het ECD en de rooster applicatie, privacy en social media. 

Wat is het belang van een zelfscan?
Tinka geeft aan: ‘Duidelijkheid creëren bij medewerkers over wat we wel en niet van ze verwachten. En het geven van gereedschap waarmee ze zelf aan de slag kunnen als ze intrinsiek gemotiveerd zijn. Maar je kunt de scan ook gebruiken bij nieuwe medewerkers om te kijken waar ze staan, duidelijk te maken wat er van hen verwacht wordt en suggesties te doen waarmee ze alvast aan de slag kunnen.’ Dat is ook waar veel organisaties de zelfscan voor gebruiken. Maar ook om onderzoek te doen naar de stand van zaken binnen de organisatie, te bepalen waar leermiddelen voor ontwikkeld moeten worden en te onderzoeken hoeveel inzet van digicoaches nodig is op verschillende locaties.

Wat maakt de lijst specifiek gehandicaptenzorg?
Volgens Tinka ben je als professional in de langdurige zorg ook verantwoordelijk voor het ondersteunen van cliënten in hun digitale vaardigheden. Daarnaast moeten medewerkers in de VG met ongelofelijk veel verschillende applicaties werken. Van het ECD tot de Jumbo-app om met cliënten boodschappen te bestellen. Toch staan er weinig items in de vragenlijst over het begeleiden van cliënten. ‘Waarom niet?’, vraag ik Tinka. ‘Dat is nog geen basis. We hebben wel een vraag over het begeleiden van cliënten op social media. Natuurlijk willen we dat elke medewerker de cliënt daar optimaal in kan begeleiden. Maar we hebben nu verder heel goed gekeken wat er minimaal nodig is voor alle zorgprofessionals. En dan in het brede pallet van o.a. basisvaardigheden, applicaties en privacy.’ Dus geen ideaalpakket met een wensenlijst, maar: wat heb je nodig om minimaal je werk goed te kunnen doen in de gehandicaptenzorg? ‘Dat is best nog lastig’,  zegt Tinka. ‘Je neemt toch ook je eigen referentiekader mee en daarom is het goed dat we breder gekeken hebben vanuit meerdere functies maar ook een toetsing met de praktijk hebben gedaan.’

De aanpak
‘Er was al een zelfscan uit 2018. We hebben samen gediscussieerd waar we iets anders geformuleerd wilden hebben, wat er uit gaat en wat er bij moest.’  

Vaardigheden die er nieuw bijgekomen zijn, zijn bijvoorbeeld beeldbellen en werken in Teams. Tinka: ‘Het is nog best een uitdaging om te bepalen wat er in moet en hoe je het formuleert omdat je een landelijke lijst wilt maken voor het collectief en er natuurlijk verschillen zijn tussen organisaties. Verschillende applicaties die gebruikt worden en verschillende applicatienamen. We hebben geprobeerd dat weer zo algemeen mogelijk te formuleren zodat iedereen de scan kan gebruiken. Soms sneuvelt er daardoor een wens van een individuele organisatie.’ Het goede nieuws is dat je hem ook kunt downloaden of opvragen in Word zodat je de lijst zelf kunt bewerken. Tinka zegt daarover: ‘Ik zou als organisatie wel heel goed nadenken of je hem echt wilt wijzigen. We hebben goed nagedacht over het collectief. Daarnaast is het zo ook een benchmarktool.’

‘Nadat wij als denktank tevreden waren over de nieuwe lijst hebben we hem weer breder laten toetsen door andere organisaties en met andere afdelingen en medewerkers. Daar bleek heel suf dat we er een vraag dubbel in hadden staan en hebben we nog kleine aanpassingen gedaan in formulering en benamingen.’

De lijst is uiteindelijk korter dan de vorige variant. Dat is goed nieuws want dat betekent dat er ook een aantal vaardigheden komt te vervallen omdat je er inmiddels vanuit mag gaan dat dat tot de basis behoort zoals de computer aan en uitzetten. Of typen als vaardigheid. De lijst omvat nu 51 vragen. Natuurlijk is dat nog steeds best veel. Tinka is hier duidelijk over: ‘Medewerkers in de gehandicaptenzorg hebben met zoveel digitale applicaties te maken, dat vat je niet in 10 vragen.’ 

Link onderwijs
De zelfscan zou ook gebruikt kunnen worden door het onderwijs om er voor te zorgen dat onze nieuwe zorgprofessionals digivaardig zijn als ze van school gaan. Dan zijn we helder over onze verwachtingen uit de praktijk. De eisen zijn voor hen immers hetzelfde als voor onze eigen bestaande medewerkers.

Ambitie
Ik vraag Tinka wat zij verwacht dat er in de lijst bij gaat komen de komende drie jaar. ”Ik zie dat er steeds meer met foto’s en video gedaan wordt dus ik denk dat er vaardigheden over dat thema in de lijst gaan komen in de toekomst maar ook van alles over zorgtechnologie/ zorgdomotica. Dat is voor nu nog net iets te vroeg. Alle zorgorganisaties doen er al wat iets mee maar het werken er mee ligt nu nog vaak bij specialisten.’

Dankjewel Tinka Mutsaers, Caroline van Staaveren en Petra Horsten voor jullie hulp! En natuurlijk dank aan alle testers en overige meedenkers!

We gaan nu aan de slag met het vernieuwen van de zelfscan voor de ouderenzorg.

Wil je mee denken? Neem dan contact op met me, dat kan via info@digivaardigindezorg.nl.

Suzanne Verheijden, Programmamanager Digitale Vaardigheden