Zij-instromers van de doktersassistenten opleiding van het ROC Mondriaan kregen een interessante gastles over digitale zorg in de huisartsenpraktijk. Deze les werd gegeven door Marije Lelieveld, projectleider Digitalisering bij Zorgorganisatie Eerste Lijn (ZEL). ‘Ik had niet verwacht dat ik zoveel vragen zou krijgen. We gaan er al snel vanuit dat studenten digivaardig zijn,’ vertelt Marije. ‘Het is fijn dat ze hun vragen stellen en ze enthousiast zijn om meer te leren, dat betekent dat ze aan hun digitale vaardigheden willen werken.’
ZEL is samen met Hadoks en ROC Mondriaan een zij-instroom opleiding gestart, waarbij de studenten deels in de huisartsenpraktijk werken en tegelijkertijd een verkorte opleiding van 2 jaar tot doktersassistenten volgen. Omdat dit programma succesvol was, startte er na een jaar nog een klas. Er was nog ruimte in het lesprogramma, waardoor de gastles digitale zorg is ontstaan. ‘Bij ZEL vinden we het onderwerp digitale zorg in de huisartsenpraktijk belangrijk, maar we merkten dat hier weinig les over werd gegeven,’ zegt Marije. ‘Digitale zorg in de huisartsenpraktijk bestaat uit zoveel meer dan alleen het Huisartsen Informatie Systeem (HIS)’, benadrukt ze. ‘De les was voor de aankomend doktersassistenten dan ook echt een kennismaking met andere digitale toepassingen die je gebruikt in de huisartsenpraktijk, zoals ZorgMail, ZorgDomein en slimme telefoniesystemen.’
Werk versus social media
In de les deelde Marije praktische voorbeelden, zoals de verschillen tussen interfaces van sociale media (bijvoorbeeld Snapchat) en werk gerelateerde platformen (zoals SharePoint en Microsoft Teams). De studenten gaven aan toch vaak moeite te hebben met de werk gerelateerde platformen.
‘Snapchat ziet er heel anders uit dan het HIS. Bovendien vraagt het andere digitale vaardigheden,’ vervolgt Marije. ‘Ik heb de vier typen technologiegebruikers* laten zien en gevraagd of zij zich daarin herkende. Gelukkig waren de studenten er open over als ze nog digistarter of aarzelende technologiegebruikers waren. Ik vind het namelijk erg belangrijk dat mensen zich in mijn lessen comfortabel genoeg voelen om hier eerlijk over te zijn. Ook heb ik uitgelegd hoe belangrijk digicoaches zijn in zorgorganisaties en wat hun rol precies is.’
Tijdens de les nam Marije ook de tijd om een quiz te doen, gebaseerd op quizzes van Digivaardig in de zorg, waarbij de deelnemers het boek “eHeld, Dagboek van een zorgprofessional van de toekomst” konden winnen. ‘Dit was een leuke en interactieve manier om kennis te testen en te verbreden. De studenten waren erg fanatiek!’
Digitale vaardigheden in het onderwijs en aannames
De samenwerking tussen zorg en onderwijs is cruciaal, aldus Marije. ‘De rol van een doktersassistent verandert en wordt steeds digitaler, terwijl er relatief weinig aandacht aan wordt besteed in de opleidingen, bijvoorbeeld hoe je die programma’s nou kunt gebruiken,’ zegt Marije. ‘Iemand in de gastles vroeg bijvoorbeeld “Excel is toch dat programma met hokjes?” We moeten ons meer bewust zijn dat ook studenten soms problemen hebben met digitale toepassingen. Mijn contact met de digicoaches heeft mijn ogen hiervoor echt geopend. Opleidingen kunnen hierin ook een belangrijke rol spelen. Als er lessen zijn over digitale toepassingen, draag je als opleiding al de boodschap uit dat het niet erg is als je digitale vaardigheden nog niet optimaal zijn. Er wordt van de student doktersassistenten ook niet verwacht dat zij meteen kunnen bloedprikken. Waarom is die verwachting er dan wel als het gaat om Excel?’
Digitale toegankelijkheid
‘Wat ik huisartsenpraktijken wil meegeven is: denk na over de stappen in digitalisering die je wilt zetten, wat is het doel? En betrek daarbij dan je hele team,’ zegt Marije. ‘Vaak wordt door iemand in de organisatie bedacht dat er een bepaald systeem moet komen, maar staat diegene er niet bij stil of de medewerkers wel met dit systeem kunnen werken en als dat nog niet zo is, wat daar dan voor nodig is. Het is ook belangrijk om afspraken te maken over het proces voordat je de toepassing inzet. Als je bijvoorbeeld e-consulten gaat inzetten, bij wie komen die dan binnen en wie handelt deze dan af?’
Vervolgens besteedde Marije tijdens haar les nog aandacht aan digitale toegankelijkheid, met de vraag of de websites van huisartsenpraktijken duidelijk en toegankelijk zijn voor alle doelgroepen. ‘Ik zei tegen de studenten: “Bekijk eens de website van je eigen huisartsenpraktijk. Wordt daar alles duidelijk? Is het toegankelijk voor al je doelgroepen?” Het is namelijk essentieel dat iedere patiënt/cliënt gebruik kan maken van de door jou aangeboden zorgdiensten, ongeacht het digivaardigheidsniveau.’
Conclusie
‘De studenten waren ontzettend enthousiast over de gastles. Ze gaven bijvoorbeeld aan dat ze vaak digitale zorg gebruikten zonder precies te weten waarom. Deze les heeft bijgedragen aan een groter bewustzijn over digitale zorg en hun eigen rol daarin,’ vertelt Marije. ‘Ook gingen ze direct aan de slag: bijvoorbeeld door de website van hun praktijk te bekijken en allerlei acties te verzinnen om de toegankelijkheid van de website te verbeteren. Wij blijven vanuit ZEL op allerlei manieren zorgen voor meer bewustzijn bij zorgverleners over het belang van optimale inzet van digitalisering en hen zo te motiveren om aan de slag te gaan.”