Ziekenhuis Gelderse Vallei benoemde ‘Digitalisering & Innovatie’ tot één van de vier focuspunten voor 2022 en 2023. ‘Dit betekent dat we extra gas geven op dit thema’, vertelt Marjolein de Jong, voorzitter van de raad van bestuur. Waarom vindt het ziekenhuis dit belangrijk?  

‘Digitalisering staat hoog op onze prioriteitenlijst’, stelt De Jong. ‘Ook in de komende jaren willen we goede zorg kunnen blijven leveren aan onze patiënten. Gezien de stijgende zorgvraag zal dat niet lukken met alleen het inzetten van zorgverleners. Digitalisering is onontkoombaar, bijvoorbeeld voor het verlenen van zorg-op-afstand. Daarom hebben we investeringsruimte vrijgemaakt voor een digitaliseringsprogramma. Dit wordt “getrokken” door een stuurgroep, waarin diverse geledingen van de organisatie vertegenwoordigd zijn.’ 

Iedereen doet mee 
Alle afdelingen en beroepsgroepen worden bij het programma betrokken. ‘Iedereen krijgt immers te maken met digitalisering: van arts en verpleegkundige tot schoonmaker en zorgassistent’, stelt De Jong. Ze geeft een voorbeeld. ‘Ook zorgassistenten moeten iets kunnen invullen in het EPD of een patiënt kunnen helpen die via zijn tablet of de bedsideterminal een maaltijd wil bestellen. We willen graag al onze medewerkers voorbereiden op een toekomst die steeds digitaler wordt.’ 
Het ziekenhuis benadrukt in de communicatie over het programma steeds dat digitalisering het werk van de medewerkers uiteindelijk ook makkelijker maakt én patiënten meer eigen regie geeft. ‘De gebruiker staat altijd centraal’, aldus De Jong. 

Nulmeting en e-learning 
Het programma ging van start met een nulmeting. Begin 2022 vulden medewerkers van het ziekenhuis een Digiscan in (gebaseerd op de Zelfscan van de landelijke coalitie Digivaardig in de zorg). ‘Hiermee brachten we in kaart hoe het is gesteld met de digitale vaardigheden van medewerkers’, vertelt De Jong. ‘Het bleek dat er grote verschillen zijn. Sommige medewerkers zijn behoorlijk digitaal vaardig en andere helemaal niet. Zo zijn er collega’s die niet weten hoe je makkelijk een bestand opslaat of snel op het intranet komt. Daarnaast bleken er veel vragen te leven over bepaalde Microsoft-applicaties en het EPD.’ Verder valt ook op dat jongere medewerkers niet per se digitaal vaardiger zijn dan oudere, stelt De Jong. ‘Ze zijn heel handig met hun eigen telefoon, maar hebben soms moeite met onze systemen.’ 
Op basis van hun antwoorden op de vragen van de Digiscan kregen medewerkers inzicht in wat zij al goed beheersen en wat nog minder. En ze kregen een persoonlijk advies over welke online modules zij kunnen volgen om de digivaardigheden waar ze nog moeite mee hebben te verbeteren. ‘Dit is overigens niet verplicht; medewerkers doen het op eigen initiatief’, aldus De Jong. ‘In een eigen online Leerpaspoort houden ze bij welke modules ze hebben afgerond.’ 
 
Digicoaches helpen medewerkers 
Binnen het ziekenhuis zijn inmiddels ook 22 digicoaches voor medewerkers actief. Zij zijn opgeleid door Buro StrakZ en ze vervullen deze rol naast hun gewone baan als bijvoorbeeld verpleegkundige of polikliniekassistent en krijgen daar ook uren voor. ‘De digicoaches voor medewerkers helpen hun collega’s bij het oplossen van de digitale problemen waar ze tegenaan lopen op de werkvloer en bovenal bij het bekwaam worden in de digitale basisvaardigheden’, vertelt De Jong. ‘Bovendien zullen ze hen gaan helpen bij het werken met het nieuwe EPD, dat we begin 2023 invoeren.’ Daarnaast volgen de medewerkers trainingen van de leverancier, Nexus, om het EPD in de vingers te krijgen. Deze zijn afgestemd op de diverse beroepsgroepen. ‘Artsen krijgen dus andere trainingen dan verpleegkundigen’, zegt De Jong. ‘Medewerkers kunnen klassikale lessen volgen, e-learnings doen en zelf oefenen in een “zandbakomgeving”.’ 

Lange adem  
De Jong verwacht dat het thema ‘digitalisering’ ook de komende jaren nog aandacht behoeft. ‘Daarom blijft het belangrijk om medewerkers steeds opnieuw mee te nemen in de nieuwe ontwikkelingen. Uiteindelijk willen we er graag naartoe dat zij vooral de mogelijkheden van ICT gaan zien. We willen de angst die veel mensen hebben om de dingen anders te doen graag wegnemen. Maar dat vraagt om een andere mindset en dus om een lange adem.’  
Toch zijn er, terugkijkend op het eerste jaar, al de nodige successen te melden, stelt De Jong. ‘Zo zijn de digicoaches goed geland in de organisatie. Het grootste succes is echter dat iedereen inmiddels overtuigd is van de noodzaak om digitaler te gaan werken. Tegelijkertijd heeft niet elke medewerker op korte termijn al de tijd en ruimte – ook in het hoofd – om actief met het verbeteren van de eigen digivaardigheid aan de slag te gaan. Daar moeten we reëel in zijn.’ 
 
Persoonlijke uitdagingen 
Welke digitale uitdagingen gaat De Jong zelf nog graag aan? ‘Ik maak me in de regio hard voor een online Persoonlijke Gezondheidsomgeving, waarin patiënten de gegevens van hun verschillende zorgverleners kunnen terugvinden. Dit moeten betekenisvolle data zijn, die patiënten meer eigen regie geven. En verder zou ik graag meer willen leren over data science. Ik vind het interessant om te weten hoe algoritmen werken en hoe ze je helpen sturen op bepaalde uitkomsten.’ 
 
Tips van Marjolein de Jong 
1. Maak medewerkers vooraf goed duidelijk wat ze kunnen verwachten van een digitaliseringsproject.  
2. Doe je een pilot? Leg dan uit dat het een test is, een experiment dat mogelijk niet opgeschaald wordt. 
3. Wil je een technologische vernieuwing implementeren? Kies dan voor proven technology, zodat je niet voor onverwachte verrassingen komt te staan. 
4. Trek de stekker uit een project als dit geen oplossing is voor een probleem – of als mensen het probleem niet ervaren. 
5. Zorg ervoor dat medewerkers ruimte hebben om te werken aan hun digitale vaardigheden. 
6. Begin gewoon! 

Digicoaches voor patiënten 
Ook patiënten kunnen bij een digicoach aankloppen in Ziekenhuis Gelderse Vallei. Angelique Groot, hoofd van het Centrum voor Digitale Zorg*, vertelt er meer over.  

‘Digitalisering is niet meer weg te denken en maakt de zorg gemakkelijker. Maar niet voor iedereen is het gebruik van digitale middelen eenvoudig’, zegt Groot. ‘Daarom helpen onze digicoaches de patiënten die er moeite mee hebben op weg.’  
In de centrale hal van het Ziekenhuis is een loket gevestigd, waar patiënten dagelijks van 8.30-17.30 uur kunnen binnenlopen met hun digitale vragen. En patiënten die thuis tegen digitale vragen aanlopen, kunnen bellen met de Helpdesk Digitale Zorg. ‘Uitgangspunt van de digicoaches is steeds: we leren het u zelf te doen, op uw eigen telefoon of tablet’, stelt Groot. 

MijnZGV 
De 11 digicoaches voor patiënten zijn allen medewerkers van de centrale receptie en de patiëntenservice (het callcentrum). Zij krijgen vooral vragen over MijnZGV. ‘In dit online patiëntenportaal kunnen patiënten inloggen om bijvoorbeeld hun medisch dossier te bekijken, informatie te krijgen over hun behandeling, persoonlijke data toe te voegen – die dan ook in het EPD komen – afspraken in te zien of soms ook afspraken te maken’, vertelt Groot. ‘Daarnaast is het mogelijk om vanuit huis te beeldbellen met een zorgverlener en op een veilige manier berichten naar elkaar te versturen.’  
In de nabije toekomst zal ook thuismonitoring mogelijk worden via MijnZGV. ‘Patiënten meten dan bijvoorbeeld thuis hun bloeddruk; de zorgverlener kan deze gegevens inzien en erop reageren. Dat voorkomt weer een ritje naar het ziekenhuis’, aldus Groot. 

Positieve reacties 
De digicoaches voor patiënten zijn vanaf half oktober 2022 aan de slag. ‘We zien dat het aantal vragen dat zij beantwoorden gestaag toeneemt’, zegt Groot.  
De reacties op de digicoaches zijn positief, vertelt ze. ‘Patiënten die niet zo digivaardig zijn vinden het vaak best spannend om digitale toepassingen te gebruiken. Ze geven aan dat zij de hulp van de digicoaches hierbij waarderen.’  
Mensen die wél digivaardig zijn worden soms eveneens door hun zorgverlener ‘langs de digicoach gestuurd’. ‘Denk bijvoorbeeld aan patiënten die net gediagnosticeerd zijn met een ernstige ziekte. Ook mensen die behoorlijk zelfredzaam zijn, hebben net na het krijgen van zulk nieuws vaak even behoefte aan hulp’, weet Groot. ‘ Het is fijn als een digicoach je dan helpt met de digitale stappen die je moet zetten.’ 

*Het Centrum voor Digitale Zorg werkt aan de digitalisering van de zorg in het ziekenhuis. De focus ligt daarbij op drie domeinen: e-netwerkzorg, slim gebruik van data en digitale zorgpaden/klantreizen. De persoonlijke klantreis van een patiënt is ook altijd opgenomen in MijnZGV.

Dit artikel is verschenen in ICT&health magazine.