Bij gehandicaptenzorgorganisatie Gemiva wordt gebruik gemaakt van competentieprofielen die helpen bij het zichtbaar en meetbaar maken van de digitale vaardigheden van medewerkers. Lotte Beenhakker en Marinus Nap waren vanaf de start betrokken bij de implementatie van de profielen. ‘Soms ervaren medewerkers het gevoel dat ze iets moeten, terwijl dat niet wordt verwacht. De profielen kunnen hierbij helpen.’
Hoe zijn jullie tot het initiatief gekomen om competentieprofielen te maken?
‘In 2020 werd het project digitale vaardigheden opgestart bij Gemiva, waar ik werd aangewezen als projectleider,’ vertelt Lotte. ‘Tijdens een presentatie over digitale vaardigheden van Suzanne Verheijden (programmamanager Digivaardig in de zorg en eigenaar van Buro Strakz, red.) werden competentieprofielen voor de ouderenzorg gedeeld. Dit was een lijst met digitale vaardigheden die bij bepaalde functies gevraagd worden. Dit leek me een mooie manier om de digitale vaardigheden bij Gemiva inzichtelijk en meetbaar te maken. Deze profielen waren voor ons een mooie basis om de vertaalslag te maken voor de gehandicaptenzorg.’
Sindsdien was Marinus, toentertijd Coach Digitale Zorg, betrokken bij de ontwikkeling. ‘Eerst hebben Lotte en ik het Excel-bestand met competenties voor de ouderenzorg doorgenomen en er een kortere versie van gemaakt, door weg te strepen wat voor ons niet van belang was en te highlighten wat voor Gemiva belangrijk was. Vervolgens hebben we samen met het hoofd van de HR-afdeling en met personeelsconsulenten gekeken naar hoe we de competenties konden aanvullen en vormgeven,’ legt Lotte uit. ‘Als volgende stap hebben we de verzamelde informatie voorgelegd aan een klankbordgroep van verschillende zorgmedewerkers die hierover mee wilden denken. De competenties zijn een van de laatste stappen geweest in het project Digivaardig.’
Waar zijn de competentieprofielen voor bedoeld?
‘Het is bedoeld als handvat voor de zorgmedewerkers of managers om een goede verwachting te scheppen van wat nodig is aan digitale vaardigheden. Aan de hand van de profielen kan dit concreter worden gemaakt en kan men hiermee aan de slag,’ aldus Lotte. Ook worden de profielen ingezet tijdens ontwikkelgesprekken , bijvoorbeeld als managers dat nodig vinden. Hierbij kunnen medewerkers gekoppeld worden aan de digicoaches. De profielen zijn een stok achter de deur voor de digitale vaardigheden, zeker geen afvinklijstje, benadrukken Marinus en Lotte. ‘Het is ook belangrijk om te kijken waar de medewerker mee worstelt op digitaal gebied en aan de hand van de competentieprofielen te zien of datgene überhaupt nodig is om zijn of haar werk uit te voeren,’ zegt Marinus. ‘Soms ervaren medewerkers het gevoel dat ze iets moeten, terwijl dat niet wordt verwacht. De profielen kunnen hierbij helpen.’
De competentieprofielen zijn ook afhankelijk van de locatie waar je werkt bij Gemiva. ‘In bepaalde teams wordt er bijvoorbeeld gewerkt met Microsoft Teams vergaderingen en dan heb je weer andere competenties nodig,’ vertelt Marinus. ‘Verder is het ook aan de manager en de medewerker om zelf kritisch te kijken naar het competentieprofiel, omdat we niet voor iedereen een specifiek profiel kunnen maken.’
De competentieprofielen in de praktijk
‘In het begin dachten mensen: “Bah, iets nieuws” toen de competentieprofielen werden geïntroduceerd,’ vertelt Marinus. ‘Ik ben zelf digicoach geweest en digivaardigheid kan echt een reden zijn dat medewerkers verzuimen omdat ze het gevoel hebben dat ze niet meekomen. Het is heel goed om dan uit te leggen wat je eraan hebt om digitaal vaardig te zijn én waarom je het doet! Dan zien medewerkers wat het oplevert.’
Wel is het belangrijk om mensen te blijven wijzen op de profielen, zodat het niet wegzakt. ‘We hebben bijvoorbeeld een filmpje gemaakt met digibloopers met het onderwerp: “Ben je nou benieuwd wat er van jou wordt verwacht?” met een linkje naar de competentieprofielen,’ zegt Lotte.
Marinus benadrukt ook dat managers een grote rol hebben in het versterken van de digitale vaardigheden. ‘Zij kunnen het nut en de noodzaak goed uitleggen aan het team, zij zijn de grootste tijd in het team aanwezig en dus het meest geschikt deze boodschap over te brengen.’
Wat leveren de competentieprofielen op?
‘Mensen die digivaardiger worden, ervaren minder stress op de werkvloer. Ze krijgen meer zelfvertrouwen en weten wat er minimaal verwacht wordt. Het is een stok achter de deur voor de digitale vaardigheden die je kan verbeteren. De digicoaches communiceren dan ook: Het is oké als je iets niet kan! En laat het vooral ook weten als je het niet kan’, vertelt Lotte. ‘We willen niet met de vinger wijzen, maar juist helpen. Het is middel om een gesprek te starten.’ ‘ De coaches voelen heel goed aan bij wie ze de lijst erbij kunnen pakken en bij wie dit juist meer stress oplevert,’ zegt Marinus. ‘Het profiel is niet het doel, maar kan helpen om de medewerkers, managers en digicoaches inzicht te geven in wat iemand moet kunnen. Ik heb bijvoorbeeld als coach het competentieprofiel gebruikt om mensen te laten zien hoeveel ze wel al kunnen.’
Benieuwd naar de competentieprofielen die zijn ontwikkeld bij Gemiva?