Foto: Erwin Duits, bestuurder bij Zorggroep Noorderboog.

Hoe implementeer je zorgtechnologie met succes in je organisatie? Bij Zorggroep Noorderboog gingen ze op zoek naar antwoorden. ‘Het begint ermee dat medewerkers voldoende digivaardig zijn’, aldus bestuurder Erwin Duits.  

Noorderboog is een middelgrote organisatie in de ouderenzorg met veertien locaties in Zuidwest-Drenthe en Noordoost-Overijssel. Bestuurder Erwin Duits staat er nu zo’n zes jaar aan het roer. Vanaf het begin gaf hij medewerkers mogelijkheden om met zorgtechnologie te experimenteren. ‘Dat heeft tot leuke activiteiten geleid, maar ook tot initiatieven die een stille dood stierven.’  

Visievorming 
Twee jaar terug organiseerde Noorderboog een dag over zorgtechnologie, met diverse deskundigen. ‘Dit vormde het startsein om diepgaander te gaan nadenken over: wat willen we precies met zorgtechnologie?’, vertelt Duits. ‘We formuleerden een visie: we vinden het belangrijk om zorgtechnologie in te zetten, omdat deze technologie eraan kan bijdragen dat cliënten meer eigen regie ervaren en medewerkers efficiënter kunnen werken.’ 
De inzet van zorgtechnologie kan alleen succesvol zijn als de digitale vaardigheden van medewerkers op orde zijn, constateerden ze bij Noorderboog. ‘Daarnaast is het belangrijk dat de innovaties daadwerkelijk aansluiten bij waar medewerkers en/of cliënten behoefte aan hebben.’ 

Digicoaches en ambassadeurs 
Noorderboog stelde twee projectleiders aan om de inzet van zorgtechnologie in de organisatie te begeleiden. ‘Daarnaast zijn er 48 zorgmedewerkers opgeleid tot digicoach of ambassadeur’, vertelt Duits. ‘Digicoaches zijn het aanspreekpunt voor collega’s met vragen over digivaardigheden en coachen hen op de werkvloer. Zo creëren we een sfeer van veilig leren en ontwikkelen.’  
Elke locatie heeft, naast digicoaches, ook eigen ‘ambassadeurs zorgtechnologie’. ‘Medewerkers geven bij de ambassadeurs aan waarvan zij last hebben. En de ambassadeurs en projectleiders zoeken naar de technologie om het probleem te verhelpen.’  

Slim incontinentiemateriaal 
Duits geeft een voorbeeld. ‘In de verpleeghuissetting is er een vraag gekomen naar slim incontinentiemateriaal. Dit werkt met een sensor die registreert hoeveel urine er in het materiaal zit. Die informatie kunnen zorgmedewerkers aflezen op een app op hun smartphone. Vervolgens bepalen zij of er al een verschoning nodig is of niet. Slim incontinentiemateriaal voorkomt dat een medewerker ’s nachts onnodig het incontinentiemateriaal controleert – en dus de cliënt stoort in zijn slaap.’  
Ergens in de komende maanden wil Noorderboog deze vernieuwing gaan implementeren. ‘Ik verwacht dat dit heel snel en succesvol zal gaan, omdat de vraag echt van medewerkers komt en ze inmiddels ook de digitale vaardigheden hebben om met de incontinentie-app te werken. Daar hebben we zeker stappen in gezet’, aldus Duits. 

Heupairbag, digitale dagbesteding, slimme brillen 
Een technologisch product dat een tijdje terug al met succes is geïmplementeerd, is de heupairbag, vertelt Duits. ‘Cliënten dragen deze onder hun kleding. De airbag wordt automatisch opgeblazen als ze vallen. Zo voorkom je een groot deel van de heupfracturen. Deze technologie werkt heel eenvoudig en is door medewerkers omarmd.’  

Ook digitale dagbesteding, als aanvulling op fysieke dagbesteding, blijkt een succes. ‘Cliënten vinden het leuk om bijvoorbeeld gesprekken te voeren in een digitale huiskamer of mee te doen met beweegactiviteiten.’ 
Een vernieuwing waarmee nog wel wordt geworsteld, zijn de ‘slimme brillen’. Duits: ‘We zien de meerwaarde ervan. Zo kan een expert bijvoorbeeld op afstand meekijken als een leerling een bepaalde handeling uitvoert bij een cliënt. Maar de techniek blijkt best belastend. Zo moet je de juiste knopjes op de bril aantikken en zorgen dat de wifi-verbinding met het kastje goed is. Als een van de twee niet goed is afgesteld, werkt het niet.’ 

Rol van leidinggevenden 
Het is belangrijk dat er vooraf goed wordt nagedacht of aan alle randvoorwaarden is voldaan om van de invoering van zorgtechnologie een succes te maken, benadrukt Duits. ‘Leidinggevenden moeten zich afvragen: welke innovaties gaan we doorvoeren, wat vraagt dat aan infrastructuur binnen de organisatie en van de vaardigheden van medewerkers? Hierin gaat een extern bureau leidinggevenden opleiden, zodat ze beter kunnen sturen op de inzet van technologie.’ 
Het is ook belangrijk dat leidinggevenden én projectleiders zorgen voor een goede borging van vernieuwingen, zegt Duits. ‘Zij zijn pas klaar als een project is “afgehecht”. Dit betekent bijvoorbeeld dat er goede afspraken zijn over het onderhoud van een product of dat er online nascholingen zijn geregeld voor medewerkers.’  

Anders werken 
Noorderboog maakt deel uit van de landelijke beweging Anders Werken in de Zorg. Deelnemers hebben de afspraak om hun kennis en ervaringen rondom de inzet van zorgtechnologie te delen. ‘Zo voorkom je dat je opnieuw het wiel uitvindt’, zegt Duits. ‘Het leren werken met zorgtechnologie gaat beter en sneller als je elkaar ondersteunt.’  

Tips voor de inzet van zorgtechnologie 
* Voer alleen innovaties door die medewerkers en/of cliënten echt helpen. 
* Haal ideeën/knelpunten op vanaf de werkvloer, werk samen, denk niet voor de werkvloer. 
* Zorg dat de digivaardigheid van medewerkers op peil is/komt.  
* Stel goede projectleiders aan. 
* Maak geld en tijd vrij voor de inzet van projectleiders, ambassadeurs, digicoaches 
* Doe niet meer dan dat de organisatie aankan.