Wat zijn de succesfactoren van een digicoach? En wat zijn zijn of haar belangrijkste eigenschappen? Onderzoeker Jet Zantvoord doet hier onderzoek naar bij Utrechtzorg.

Utrechtzorg startte vorig jaar april een groot project Digitale vaardigheden waar 14 oudenzorgorganisaties aan meedoen. Het is voor het eerst dat zo’n groot project wordt gedraaid op het gebied van digitale vaardigheden, een uitgelezen kans om te onderzoeken wat wel of niet werkt.

Degene die dat onderzoek doet, is Jet Zantvoord. Jet heeft arbeids- en organisatiepsychologie gestudeerd en bij Cordaan gewerkt als adviseur Leren&Ontwikkelen. Tegenwoordig werkt ze bij GITP.

Jet heeft het onderzoek grondig aangepakt. Bij de start van het traject hebben 4700 medewerkers de zelfscan ingevuld en 23 vragen beantwoord over hoe ze aankijken tegen digitale vaardigheden en e-health. Als eindmeting vullen de medewerkers weer een vragenlijst in en houdt Jet interviews met projectleiders, digicoaches en medewerkers. De resultaten worden pas tegen de zomer bekendgemaakt maar Jet deelt met ons alvast een paar van haar bevindingen. We focussen op de interviews met 30 projectleiders en digicoaches.

Succesfactoren
Wat iedereen natuurlijk wil weten is: hoe wordt een digicoach succesvol? Jet noemt 3 factoren. “Zichtbaarheid is heel belangrijk, want medewerkers moeten een behoorlijke drempel over om naar een digicoach te gaan. Het kan helpen als een digicoach langsgaat in vergaderingen en makkelijk te vinden is op een vaste plek op de locatie. Het is ook belangrijk dat een digicoach zelf initiatief neemt en op mensen afstapt. Zitten wachten tot mensen naar jou komen, gaat niet werken. Tot slot helpt het als je een bekend gezicht bent. Mensen zijn meer op hun gemak bij iemand die ze al kennen.”

Jet durft niet te zeggen wat het beste is: een digicoach die ook als zorgprofessional werkt en het erbij doet, of een digicoach die speciaal voor deze rol in dienst is genomen. “Mensen uit de zorg zelf zijn heel benaderbaar. Maar externen kunnen het hun volledige prioriteit geven.”

Op de rem
“Je moet altijd nog meer op de rem trappen dan je had gedacht”. Dat is de belangrijkste les die de digicoaches in hun eerste half jaar hebben geleerd. “Digicoaches hebben vaak de neiging om te snel te gaan. Dat was voor velen wel een eye opener. Wat voor jou iets heel kleins is, kan voor iemand anders een groot ding zijn. Daarom zijn geduld en herhaling ontzettend belangrijk.”

De digicoaches hebben ook ervaren dat het het beste werkt om de coachee alles zelf te laten doen. “Van zelf doen leert de coachee het meest. Daarnaast ga je automatisch niet te snel als je mensen zelf de computer laat opstarten en naar hun mail laat gaan. Ook kun je zo beter het niveau inschatten.”

“Je ziet veel onzekerheid en schaamte bij digitale starters”, vertelt Jet. “Daarom is het belangrijk om als digicoach een digistarter eerst de ruimte te geven om over de gevoelens te praten die het gebrek aan digitale vaardigheden oproept. Pas daarna kun je echt aan de slag.” Een belangrijke eigenschap van een digicoach is volgens Jet dan ook vertrouwen kunnen creëren. “Het is voor een digistarter spannend om te gaan oefenen. Je moet als digicoach kunnen uitstralen dat fouten maken helemaal niet erg is.”

Door die gevoelens van onzekerheid zou een echte vaardigheidstest volgens Jet niet werken.

“Met een echte toets wordt de schaamte en het taboe alleen nog maar groter.” De zelfscan is wel een nuttig instrument dat veel wordt gebruikt. “De meerwaarde is dat je een instrument hebt om leerdoelen te bepalen en een plan op te stellen.”

Steun van managers
Zowel digicoaches als projectleiders geven aan dat ze nog niet iedereen bereiken. Ze hebben meer tijd nodig om nog meer ruimte en vertrouwen te creëren om aan digitale vaardigheden te werken. Jet: “Het is eigenlijk een cultuurverandering die je als organisatie moet doormaken. Dat is niet in een paar maanden geregeld, je moet het in de organisatie verankeren.”

Projectleiders en digicoaches benadrukken dat de steun van managers daarbij heel erg belangrijk is. “De manager moet het project promoten en mensen de ruimte geven om eraan te werken. Projectleiders en digicoaches kunnen het niet alleen. Het is ook belangrijk om bijvoorbeeld ICT en HR mee te nemen. Iedereen moet samenwerken om de digitale vaardigheden van medewerkers te verbeteren.”